Cholesterol là chất mỡ cơ thể bạn cần để hoạt động. Nó được làm ra trong gan và có trong thức ăn từ súc vật, như thịt, trứng, sản phẩm sữa, bơ, và mỡ heo. Quá nhiều cholesterol trong máu có thể hại cơ thể và gia tăng nguy cơ bị bệnh tim.

Thế nào là bệnh cao mỡ máu (cholesterol)?

Người có mỡ trong máu cao là người có nguy cơ bị mỡ đóng vào trong mạch máu. Trong cơ thể mỗi người có một gen quyết định, nên có người ăn thức ăn có nhiều cholesterol song vẫn chuyển hóa hết số mỡ này, nhưng có người chuyển hóa không được, mỡ sẽ tích tụ và đóng trong mạch máu, tạo thành một mảng xơ vữa.

 

Mỡ có bốn thành phần, trong đó người ta thấy hai thành phần tryglycerid (cũng là mỡ) và cholesterol (HDL, LDL) là nguyên nhân chủ yếu gây nên bệnh. Những rối loạn về cân bằng giữa những thành phần này sẽ làm đọng lại cholesterol, tryglycerid... dẫn đến tắc mạch, thiếu máu nuôi các cơ quan trong cơ thể.

Trong cơ thể, mỡ lúc nào cũng phải có để cấu tạo nên tế bào. Cholesterol vẫn cần thiết cho cơ thể, nhưng ở một mức độ nào đó nó đóng mỡ quá nhiều, làm bít, hẹp lòng mạch máu, cản trở lưu thông mạch máu, hoặc vỡ ra. Lúc đócục máu đông sẽ bám vào mãng xơ vưã và làm tắc mạch máu

Khi tình trạng này (bít, hẹp mạch máu) xảy ra ở não thì gây nên tai biến mạch máu não, nếu ở ruột gây tắc mạch máu nuôi ruột dẫn đến hoại tử ruột; ở tim sẽ gây ra nhồi (thiếu) máu cơ tim; ở chi gây tắc (thiếu) mạch máu chi...

Các bệnh thuờng gặp khi bị mỡ máu cao

Trong số bệnh tật do mỡ máu bị rối loạn gây ra, bệnh về tim mạch là đáng sợ nhất.
 

Mỡ máu cao thuộc nhóm các bệnh rối loạn chuyển hóa. Bệnh còn có tên khác là rối loạn mỡ máu.
 
Các thành phần chính của mỡ máu gồm: cholesterol toàn phần, triglycerides, LDL - C, HDL - C,… Khi bị rối loạn mỡ máu sẽ làm ảnh hưởng đến sức khoẻ, thậm chí còn gây ra một số bệnh nguy hiểm.
 

  Bệnh tim mạch

Chỉ số triglycerides cao kết hợp với tăng lipoprotein tỉ trọng thấp (LDL - C) và lipoprotein tỉ trọng rất thấp (VLDL - C) tăng gấp đôi nguy cơ bị các bệnh lý tim mạch như: tăng huyết áp, xơ vữa động mạch nhất là động mạch vành tim, động mạch não, các bệnh của động mạch ngoại biên...
 
Đây là những bệnh có nguy cơ gây tử vong hàng đầu trong số các bệnh lý thường gặp.

 
  Tiểu đường type 2

Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng: triglycerides cao kết hợp với tăng huyết áp và giảm lipoprotein tỉ trọng cao (HDL - C) làm tăng nguy cơ bị bệnh tiểu đường type 2 lên từ 2-5 lần.

 
  Đột quỵ

Đột quỵ là tổn thương não xảy ra khi nguồn cung cấp máu tới các tế bào não bị giảm. Tăng triglycerides là một trong những nhân tố gây đột quỵ do triglycerides làm tăng nguy cơ bị các bệnh lý tim mạch và đái tháo đường type 2.

  Bệnh gan

Mỡ tích tụ trong gan là một trong các nguyên nhân của bệnh gan mãn tính. Ví dụ: gan nhiễm mỡ, xơ gan, suy gan... Trong số các trường hợp gan nhiễm mỡ thì nguyên nhân phổ biến nhất là đái tháo đường type 2, béo phì và triglycerides cao.

 
  Viêm tụy

Tuyến tụy là một cơ quan quan trọng, có chức năng sản xuất dịch tiêu hóa cần thiết để hấp thụ thức ăn. Lượng mỡ máu triglycerides rất cao (>13mmol/l) có thể gây viêm tụy cấp. Nếu dịch tiêu hóa bị rò rỉ bên ngoài tuyến tụy, nó có thể đe dọa đến tính mạng.

 
  Sa sút trí tuệ

Là một chứng bệnh ảnh hưởng đến trí nhớ, tư duy, ngôn ngữ và hành vi. Tuổi tác là một nguy cơ lớn đối với chứng mất trí, nhưng chỉ số mỡ máu triglycerides cao cũng vậy. Nguyên nhân là do triglycerides cao có thể gây hại cho mạch máu bên trong não, góp phần tạo nên một protein độc hại được gọi là amyloid. Chính amyloid làm tăng nguy cơ bị sa sút trí tuệ.

 
Tóm lại, rối loạn mỡ máu có thể gây ra nhiều bệnh nguy hiểm đối với sức khỏe cũng như tính mạng của người bệnh.

Cách phòng ngừa rối loạn mỡ trong máu

Nếu muốn tự phòng ngừa thì chỉ việc ngừng hút thuốc lá; không uống quá nhiều rượu, bia; thay đổi thói quen ăn uống; tập thể dục thể thao.

 
  Chế độ ăn cũng là một biện pháp quan trọng để phòng ngừa rối loạn mỡ trong máu



Trong cơ thể luôn có sự cân bằng giữa 2 quá trình gây hại và bảo vệ. Như vậy, khi muốn biết có bị rối loạn mỡ trong máu hay không, ta cần làm những xét nghiệm có 4 thành phần, gồm: cholesterol toàn phần, LDL-c, HDL-c và triglycerid.

Nếu bác sĩ ghi kết luận cholesterol toàn phần tăng cao hơn 240 mg% thì nguy cơ bị bệnh mạch vành tim đã tăng lên 2 đến 3 lần; LDL - c tăng cao trên 170 mg% làm tăng nguy cơ bị nhồi máu cơ tim và HDL - c giảm thấp dưới 35 mg% cũng làm tăng các nguy cơ tai biến về mạch máu và xơ mỡ động mạch; triglyceride cũng tương tự, khi tăng thì nguy cơ xơ mỡ động mạch cao hơn.

  Để phòng ngừa và điều trị rối loạn mỡ trong máu, nếu muốn tự phòng ngừa thì chỉ việc ngừng hút thuốc lá; không uống quá nhiều rượu, bia; thay đổi thói quen ăn uống; tập thể dục thể thao.

  Trong chế độ ăn uống cần lưu ý 3 vấn đề:

- Nếu bị béo phì hay dư cân nặng thì cần thiết phải giảm cân. Chất béo ăn vào hằng ngày không quá 30% nhu cầu năng lượng của cơ thể.

- Giảm ăn mỡ bão hòa (có trong thành phần mỡ bơ, phô mai, sô-cô-la, dầu dừa...).

- Giảm cholesterol trong bữa ăn hằng ngày (có trong sữa toàn phần, trứng, phủ tạng động vật như gan, lưỡi, thận...).

- Tập thể dục thể thao. Mỗi lần tập cố gắng được 30-45 phút và ít nhất 4-7 lần/tuần.